ΓΙΑ ΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ

Τα φυτοφάρμακα είναι φυσικές ή χημικές ουσίες που τις χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για την καταπολέμηση των βλαβερών οργανισμών στη γεωργία.
Τα συνθετικά εντομοκτόνα, όπως το DDT, έχουν απαγορευτεί στην Αμερική και στην Ευρώπη απ’ το 1970. Τα χρησιμοποιούν όμως ακόμη σε χώρες του Τρίτου Κόσμου και τα κατάλοιπά τους κυκλοφορούν ακόμη και σήμερα σ’ όλα τα οικοσυστήματα του πλανήτη. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στις αρχές του ‘70 βρέθηκαν στους ιστούς των πιγκουίνων και στις Φώκιες κατάλοιπα DDT.
Χημικές ουσίες σαν το DDT διαδίδονται με τον αέρα και το νερό και ύστερα περνούν στους ζωντανούς οργανισμούς στα διάφορα επίπεδα της τροφικής αλυσίδας. Έχει παρατηρηθεί ότι η συγκέντρωση αυτών των δηλητηρίων αυξάνεται όσο ανεβαίνουμε την τροφική αλυσίδα. Γι’ αυτό τα ζώα που βρίσκονται ψηλά στην τροφική σκάλα - όπως τα αρπακτικά, τα ψαροφάγα και τα σαρκοφάγα θηλαστικά - πέφτουν θύματα αυτής της μόλυνσης.
Στις αρχές του ‘50, στις ΗΠΑ άρχισαν να μειώνονται τα Στρουθιόμορφα στις περιοχές όπου γινόταν μεγάλη χρήση DDT. Χιλιάδες μικρά πουλιά πέθαναν ομαδικά. Τα δραματικά αυτά επεισόδια μας τα περιγράφει στο βιβλίο της «Σιωπηλή Άνοιξη» (1962) η Rachel Carson, Αμερικανίδα Βιολόγος-Συγγραφέας.
Μεταξύ του ‘50 και 60 οι Ορνιθολόγοι άρχισαν να προβληματίζονται για τη μείωση της αναπαραγωγής ορισμένων αρπακτικών, όπως του Πετρίτη και του Χρυσαετού. Αιτία αυτού του φαινομένου ήταν η συγκέντρωση των φυτοφαρμάκων στους οργανισμούς των ζώων που βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Τα φυτοφάρμακα καταστρέφουν την αναπαραγωγή των αρπακτικών, γιατί τ’ αυγά που γεννούν έχουν κέλυφος πολύ λεπτό και εύθραυστο για να μπορέσει ν’ αντέξει το βάρος τους κατά τη διάρκεια του κλωσίματος.
Αυτό το φαινόμενο αύξησε πολύ τον κίνδυνο εξαφάνισης μερικών ειδών. Π.χ το 1973 ο πληθυσμός του Χρυσαετού στη Νορβηγία μειώθηκε στα 300 άτομα, του Ψαραετού στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 10-15%. Θύματα των φυτοφαρμάκων δεν ήταν μόνο τα Αρπακτικά αλλά και οι Κορμοράνοι, Πελεκάνοι, Ερωδιοί, Γλάροι, Πάπιες, που είχαν μικρή επιτυχία αναπαραγωγής.
Κι άλλα ζώα εκτός απ’ τα πουλιά έπαθαν ζημιές μετά τη χρήση των φυτοφαρμάκων, όπως ψάρια, αμφίβια, ερπετά, θηλαστικά.
Στη χώρα μας δυστυχώς τα τελευταία χρόνια εισέρχονται πολλά απαγορευμένα φυτοφάρμακα παράνομα στον ελλαδικό χώρο από τις διπλανές μας χώρες.
Πολλές φορές Έλληνες αγρότες κάνουν ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες τους. Χωρίς κανένα μέτρο και προφύλαξη.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά, για τους αγρότες αλλά και τους καταναλωτές. Ο καρκίνος παραμονεύει στη γωνία!
Ακόμη και σήμερα ο κίνδυνος των φυτοφαρμάκων μαζί με την καταστροφή των οικοσυστημάτων απειλεί πουλιά, θηλαστικά, ψάρια, αμφίβια, ερπετά, φυτά, καθώς και την υγεία και τη ζωή του ανθρώπου. Ευτυχώς, σήμερα ανοίγονται καινούργιοι δρόμοι για την καταπολέμηση των παρασίτων με το βιολογικό αγώνα. Με τη βιολογική γεωργία ας ελπίσουμε ότι ο άνθρωπος θα λύσει το μεγάλο πρόβλημα πριν η άνοιξη παραμείνει για πάντα σιωπηλή.